Arbitraj Nedir?

Arbitraj Nedir?

Arbitraj Nedir? Arbitraj, kısaca açıklamak gerekirse, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymetin, paranın veya değerli madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alınıp yüksek fiyatlı piyasada satılarak risksiz kar elde etmedir. Bu ürünler, altın gibi değerli maden veya hisse senedi gibi menkul kıymetler de olabilir. Buradaki asıl amaç, tamamen risksiz bir şekilde kar elde etmektir. Günümüzde en çok sorulan sorulardan biri Arbitraj, yani risksiz bir şekilde kâr elde etmek, nasıl yapılır? sorusudur. Bunun için büyük ölçekli ve küresel olarak tanınmış birçok firma arbitraj fiyatlama modelleri oluşturarak bu soruya yanıt aradığını söyleyebiliriz. Ancak günümüz sermaye piyasaları ve para piyasaları koşullarında bu sanıldığından daha zordur. Artık neredeyse bütün piyasalar iç içe girmiştir ve bilgi paylaşımı inanılmaz hızla ulaşmıştır. Bu yüzden, manuel olarak herhangi bir piyasada yanlış fiyatlama hareketini yakalamak ve bu sayede arbitraj yaparak kâr elde etmek giderek zor bir hale geliyor. Durum böyle olunca arbitraj işlemleri, algoritmik yazılımlar ile yapılır hale gelmiştir. Bu yazılımlar, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymet ile ilgili arbitraj fırsatı oluştuğunda, aynı anda her iki borsaya birden emir göndererek risksiz arbitraj işlemi yapmaktadırlar.

Arbitraj Nasıl Yapılır?

Arbitraj Nedir?Arbitraj işlemlerinde alım ve satım işlemleri eş zamanlı olarak yapılmaktadır. Bu sayede iki fiyat arasındaki farkın değişmemesi sağlanır. Bu tür işlemler için spot fiyat ve vadeli fiyat arasında bir farklılık oluşması gerekir. Bu fiyatlar arasındaki farklılık bir oran üzerinden ele alınır.

Arbitraj hesaplama olarak da isimlendirilebilecek bu yöntem, işlemi yapan kişi ya da kurumun elde edeceği kârın öngörülmesi açısından son derece kullanışlı bir yöntemdir. Arbitraj örnekleri, bu tür işlemlerin daha kolay anlaşılmasına yardımcı olur. Örnek verecek olursak:

1 doların Türkiye’de 10,60 TL’ye, ABD piyasasında ise 10,75 TL’ye satıldığını varsayalım. Bakıldığı zaman doların Türkiye piyasasında daha ucuz olduğu rahatlıkla görülebilir. O hâlde Türkiye’den dolar alıp, aldığımız bu dolarları ABD piyasasında yeniden Türk lirasına çevirelim. Bu işlem sayesinde her 1 dolardan 0,15 TL kâr edilir.

Arbitraj Neden Önemlidir?

Arbitraj tüccarları, kâr elde etme sürecinde finansal piyasaların verimliliğini arttırmayı amaçlar. Alıp satarken, aynı ya da benzer varlıklar arasındaki fiyat farkları daralır. Daha düşük fiyatlı varlıklar teklif edilirken, daha yüksek fiyatlı varlıklar satılıyor. Bu şekilde, arbitraj, piyasa fiyatlandırmasındaki verimsizlikleri giderir ve piyasaya akışkanlık katmasına sağlar.

Avantaj ve Dezavantajlarıyla Arbitraj

Arbitraj Nedir? Yatırımcıların hızlı ve risksiz şekilde kazanç elde etmek için en makul seçeneklerden biri olarak gördüğü bu işlemlerle kısa vadede kâra geçmek mümkündür. Ayrıca piyasalardaki ani fiyat farklarını tespit edebilen programlar bu konuda yatırımcılara yardımcı olabiliyor. Ancak teknolojinin ilerlemesiyle birlikte dataların hızlı ve anlık olarak aktarılabilir bir hal alması, arbitraj işlemlerinin hem kazancını hem yaygınlığını olumsuz şekilde etkiler. Teknolojik gelişmelerin nispeten daha sınırlı olduğu yakın tarihlerde arbitraj kârı daha yüksek ise günümüzde bu işleme dair pek çok fırsat engellenmiş olmaktadır. Haliyle popüler olsa da her geçen gün uzaklaşılan bir yatırım şekli olan arbitraj giderek tarihe karışmaya devam etmektedir.

Döviz arbitraj, dolaylı ve dolaysız arbitraj olmak üzere üç tipi bulunan bu işleme dair bilinmesi gereken farklı zorluk ve dezavantajlardan bahsedilebilir. Piyasalardaki ani dalgalanmalar, teknik problemler veya işlem sırasında ödenen komisyon ücretleri bu olumsuzluklar arasından birkaçıdır.

Arbitraj Çeşitleri Nelerdir?

Arbitraj işlemleri döviz, dolaylı ve dolaysız olmak üzere üçe ayrılır.

Döviz Arbitraj: Döviz arbitraj işlemleri, iki farklı piyasadaki döviz farklılıklarından risksiz kar etmek amacıyla yapılır. Döviz piyasası arbitraj işlemleri için uygun bir piyasadır.

Dolaylı Arbitraj: Bu arbitraj çeşidinde sadece iki tane piyasa bulunur. İşlemler bu piyasalarda yer alan menkul kıymetler üzerinden yapılır. Bu arbitraj işlemlerinin temeli menkul kıymeti düşük fiyatla alıp yüksek fiyatla satarak kar etmektir.

Dolaysız Arbitraj: Bu arbitraj çeşidinin dolaylı arbitrajdan ayıran en önemli özelliği en az üç piyasanın söz konusu olmasıdır. Bu arbitraj çeşidinde ise alım-satım işlemleri neticesinde en başta sahip olunan iktisadi kıymete sahip olunmaktadır.